OKREŚLANIE CELU

Najczęstszą konstrukcją wyrażającą cel jest w języku angielskim tzw. bezokolicznik celu "'infinitive of purpose"). Tworzą ją słówko "to" i czasownik w bezokoliczniku, czyli w swojej podstawowej formie. Konstrukcja ta ma tłumaczyć, dlaczego (w jakim celu) dzieje się to, o czym jest mowa w zdaniu. Jej odpowiednikami w języku polskim są zdania podrzędne rozpoczynające się od 'aby', 'by', 'żeby'.

(1) Arnold\'s daughter is going to Poland to study linguistics and archaeology.
Córka Arnolda jedzie do Polski, by studiować lingwistykę i archeologię.
(2) Joanna and her fiancé went there to buy some Irish whiskey.
Joanna i jej narzeczony poszli tam, żeby kupić trochę irlandzkiej whisky.

Identyczne znaczenie możemy przekazać przy pomocy wyrażeń "in order" i "so as" w połączeniu z wyrażeniem bezokolicznikowym (czyli zaczynającym się od "to " Tworzymy wtedy jednak zdania o wydźwięku nieco bardziej formalnym, oficjalnym.

(3) The Queen Mother will visit Poland in order to deliver a speech at our university.
Królowa Matka odwiedzi Polskę, aby wygłosić mowę na naszym uniwersytecie.
(4) Adam wanted to borrow some money from my great-grandmother so as to buy his children new clothes.
Adam chciał pożyczyć trochę pieniędzy od mojej prababki, aby kupić swoim dzieciom nowe ubrania.

Wyrażeń \"in order" i "so as" musimy użyć zawsze wtedy, gdy zdanie z bezokolicznikiem celu zawiera negację (słówko "not"). Nie są tu dopuszczalne konstrukcje takie jak w przykładach (1) i (2) (por. przykład (5b)). Znaczenie konstrukcji "in order not to" można wyrazić również przy pomocy czasownika "avoid" ('uniknąć'), który łączy się z formą "-ing "

(5a) He decided to leave the town in order not to meet his ex-wife.
Zdecydował się wyjechać z miasta, aby nie spotkać swojej byłej żony.
(5b) *He decided to leave the town not to meet his ex-wife.
(5c) He decided to leave the town (in order) to avoid meeting his ex-wife.
Zdecydował się wyjechać z miasta, aby uniknąć spotkania ze swoją byłą żoną.

Dodatkową komplikacją jest fakt, że "in order" może łączyć się nie tylko z wyrażeniem bezokolicznikowym (czyli zaczynającym się od słówka "to"), ale także z normalnym zdaniem podrzędnym poprzedzonym słówkiem "that "

(6a) They are learning Arabic in order to be able to become Yemeni citizens.
Oni uczą się arabskiego, aby móc zostać obywatelami jemeńskimi.
(6b) They are learning Arabic in order that they can become Yemeni citizens.
Oni uczą się arabskiego, aby móc zostać obywatelami jemeńskimi.

Użycie wyrażenia "in order" pokrywa się w takim przypadku z użyciem słowa "so" w znaczeniu 'aby\':

(6c) They are learning Arabic so that they can become Yemeni citizens.
Oni uczą się arabskiego, aby mogli zostać obywatelami jemeńskimi.

Konstrukcją wyrażającą cel, która jest charakterystyczna właśnie dla zdań złożonych typu "so that" + zdanie podrzędne i "in order that" + zdanie podrzędne, jest poprzedzanie czasownika głównego w zdaniu podrzędnym (czyli następującym po "that") czasownikiem modalnym "can\"/\"may\"/\"will\"/\"shall " Użycie czasowników modalnych odróżnia wyraźnie zdania z wyrażeniami "so that" i "in order that" od zdań ze słówkiem "to\", czyli z bezokolicznikiem celu. Słowa "can\"/\"may\"/\"will\"/\"shall" nie występują nigdy w zdaniach takich jak w przykładach (1-4) (por. przykład (8c)).

(8a) Adam and Albert are trying to get there in order that they can see their sister.
Adam i Albert starają się tam dostać, by móc zobaczyć swoją siostrę.
(8b) Adam and Albert are trying to get there so that they can see their sister.
(8c) *Adam and Albert are trying to get there to can see their sister.
(8d) Adam and Albert are trying to get there to see their sister.
Adam i Albert starają się tam dostać, by zobaczyć swoją siostrę.

To samo tyczy zdań z czasownikami "would\", "should\", "could" i "might\", które są odpowiednikami "will\", "shall\", "can" i "may" w czasie przeszłym, np.:

(9a) The king got up early so that he could finish reading his favourite book.
Król wstał wcześnie, aby móc skończyć czytać swoją ulubioną książkę.
(9b) *The king got up early to can/could finish reading his favourite book.

Jeśli chcemy wyrazić cel rzeczownikiem, a nie zdaniem podrzędnym, używamy konstrukcji z przyimkiem "for\":

(10) Professor Kowalski and his daughter met to have lunch.
Profesor Kowalski i jego córka spotkali się, by zjeść lunch.
(11) Professor Kowalski and his daughter met for lunch.
Profesor Kowalski i jego córka spotkali się, by zjeść lunch (spotkali się na lunch).

Typowymi pytaniami o cel jakiejś czynności są w języku angielskim:

(12) What is the purpose of it?
Jaki jest tego cel?
(13) What is your purpose in doing it?
Jaki masz cel, robiąc to?
(14) Why are you doing it?
Dlaczego to robisz?
(15) What are you doing it for?
Po co to robisz?

Ostatnia z powyższych konstrukcji jest najbardziej potoczna.

Informację na temat wykorzystania jakiegoś przedmiotu (jego funkcji) możemy natomiast uzyskać, zadając następujące pytanie:

(16) What is it used for?
Do czego to służy?

W tym kontekście kluczowe jest użycie przyimka "for" (odpowiadającego polskiemu 'do', które następuje np. po czasowniku 'służyć'):

(17) This is a compass. It is used for finding directions.
To jest kompas. Służy do znajdowania kierunków.
(18) It\'s a machine for peeling bananas and potatoes.
To jest maszyna do obierania bananów i ziemniaków.

Nie masz uprawnień do komentowania

JezykiObce.pl

Wszystko do nauki języków

Informacja

Komunikat dla użytkowników:

Od dnia 7.01.2019 zaprzestaliśmy codziennego wysyłania listy słówek.

Gramatyka - treści losowe

Zaloguj się lub zarejestruj aby skorzystać ze wszystkich funkcji portalu.

Loading ...