SAMOTNY - określenia

Słowo „alone” odpowiada polskim określeniom ‘opuszczony’, ‘osamotniony (fizycznie)’, ‘sam’, ‘pojedynczy’, ‘tylko’. Może występować w pozycji predykatywnej, czyli po czasownikach takich jak „be” ‘być’, np.:

(1) I was alone on this island.
Byłem sam na tej wyspie.
(2) She was all alone in this dilapidated building.
Była zupełnie sama w tym zniszczonym budynku.

Takie samo znaczenie mają bardziej potoczne zwroty „on your own” i „by yourself”, np.:

(3a) I want to be alone!
(3b) I want to be by myself!
(3c) I want to be on my own!
Chcę zostać sam!

Zwroty te nie muszą odnosić się do samotności w sensie fizycznym - mogą również odpowiadać polskiemu określeniu ‘bez cudzej pomocy’, np.:

(4a) She wanted to prepare for the exam on her own.
(4b) She wanted to prepare for the exam by herself.
Chciała sama przygotować się do egzaminu (bez niczyjej pomocy).

Warto zauważyć, że zastąpienie w powyższych zdaniach zwrotów „on her own” i „by herself” słowem „alone” (w znaczeniu ‘tylko’) zmieniłoby zupełnie sens wypowiedzi:

(5) She wanted to prepare for the exam alone.
Chciała przygotować się tylko do tego egzaminu. lub Chciała przygotować się do tego egzaminu w samotności.

Słowo „alone” może znaczyć ‘bez niczyjej pomocy’, jeśli jest umieszczone bezpośrednio po rzeczowniku, którego dotyczy. Często używane jest w tej pozycji jako rodzaj emfazy, podkreślenia, że to, co mówimy dotyczy tylko jednej osoby:

(6) You alone must decide what to do now.
Teraz sam musisz zdecydować, co robić.
(7) She alone wanted to prepare for the exam.
Ona (i tylko ona) chciała przygotować się do tego egzaminu.

Wyraz „alone” nigdy nie występuje w pozycji atrybutywnej, czyli przed określanym rzeczownikiem, np.:

(8a) The flat alone costs more than I can afford.
Samo mieszkanie kosztuje więcej, niż mogę sobie pozwolić.
(8b) *The alone flat costs more than I can afford.

W funkcji przysłówka słowo „alone” może być tłumaczone na język polski przy pomocy wyrazów ‘sam’ lub ‘samotnie’:

(9) I do not like staying in alone.
Nie lubię zostawać sam.
(10) The cabin stood alone at the end of the forest.
Chatka stała samotnie na skraju lasu.

Zwrot „go it alone” znaczy ‘radzić sobie samemu’, ‘zrobić coś na własną rękę, bez pomocy innych’, np.:

(11) She decided to go it alone and emigrated to the States to become a pop star.
Zdecydowała się radzić sobie sama i wyemigrowała do Stanów, by zostać gwiazdą popu.

Kiedy chcemy powiedzieć, że ktoś czuł się ‘osamotniony’, ‘opuszczony’, a więc odnieść się do stanu psychicznego, możemy użyć słowa „lonely” (lub w amerykańskiej odmianie angielskiego „lonesome”):

(12a) He felt lonely/lonesome after she left.
Czuł się osamotniony po jej wyjeździe.
(12b) *He felt alone after she left.
(13a) She got lonely/lonesome in her new school.
W nowej szkole czuła się samotnie.
(13b) *She got alone in her new school.

Przymiotniki „lonely” i „lonesome” stosuje się również do opisu rzeczy lub miejsc - nabierają wtedy znaczenia ‘depresyjny’, ‘wywołujący uczucie osamotnienia’, np.:

(14) ‘A night in the lonesome October’ is one of the best novels by Zelazny.
„Pewna noc w depresyjnym październiku” to jedna z najlepszych powieści Zelaznego.

W języku literackim „lonely” i „lonesome” w odniesieniu do miejsc i rzeczy mogą także znaczyć ‘opuszczone’, ‘odległe’, ‘oddalone’, ‘rzadko uczęszczane’:

(15) He went to a lonely beach to get some privacy.
Poszedł na rzadko uczęszczaną plażę, by mieć trochę prywatności.

Warto przy tym pamiętać, że wyrazy „lonely” i „lonesome” nie funkcjonują nigdy jako przysłówki (w przeciwieństwie do „alone”).

Występujący przede wszystkim (choć nie tylko) w amerykańskim angielskim zwrot „by your lonesome” lub „on your lonesome” znaczy ‘sam (jak palec)’, ‘sam (fizycznie)’, czyli tyle, co „alone”, np.:

(16) She was there all by her lonesome.
Była tam sama jak palec.

Warto zauważyć, że „lonely hearts club” to ‘biuro matrymonialne’, ‘klub samotnych serc’, podobnie „lonely hearts page/advertisement/column” to ‘strona/ogłoszenie/kolumna dla samotnych serc’.

Z kolei przymiotnik „lone”, używany w pozycji atrybutywnej, czyli przed określanym rzeczownikiem (uwaga: odwrotnie niż „alone”!), opisuje kogoś ‘jedynego’, ‘samotnego (pojedynczego)’, ‘w widoczny sposób opuszczonego’, ‘wyraźnie osamotnionego’, np.:

(17) Lone travelers are not common here.
Samotni podróżnicy nie trafiają się tu często.
(18) She was the lone scientist who opposed the government.
To ona była tym jedynym naukowcem, który sprzeciwił się rządowi.

Określenie „a lone parent/mother/father” odnosi się do ‘samotnego rodzica/matki/ojca’.

Rzeczownik „loner” oznacza ‘samotnika’, ‘indywidualistę’, ‘kogoś, kto preferuje samotność’, np.:

(19) Talented writers are often loners.
Utalentowani pisarze to często samotnicy.

W tym samym znaczeniu w odmianie amerykańskiej użyć możemy określenia „lone wolf” (zapisywanego też jako „lone-wolf”) dosł. ‘samotny wilk’, np.:

(20) She has always been a bit of a lone wolf. (am.)
Ona zawsze była trochę samotniczką.

Jako ciekawostkę można zapamiętać, że „lone star” (w skrócie „L&S”) to synonim Teksasu (od samotnej gwiazdy na fladze tego stanu).

Przymiotnik „lone” spotkać można przede wszystkim w tekstach o charakterze literackim lub formalnym. Częściej używanym słowem o tym samym znaczeniu jest przymiotnik „solitary”, który także występuje w pozycji atrybutywnej, czyli przed rzeczownikiem (odwrotnie niż „alone”).

(21) He was a solitary traveller.
Był samotnym podróżnikiem.

Określenie „solitary confinement” (a potocznie po prostu „solitary”) odnosi się do ‘kary karceru’, ‘kary odosobnienia (wymierzanej dodatkowo więźniowi)’.

Podobnie brzmiący rzeczownik „solitaire” oznacza ‘pasjansa’ (jest wtedy niepoliczalny) lub ‘pojedynczy klejnot’ (policzalny).

Angielskimi odpowiednikami polskiego słowa ‘samotność’ są rzeczowniki „loneliness” (gdy samotność nam doskwiera) lub „solitude” (gdy samotność jest naszym wyborem):

(22a) This loneliness is killing me!
Ta samotność mnie zabija!
(22b) *This solitude is killing me!
(23a) He decided to contemplate his sins in solitude.
Zdecydował się rozmyślać nad swoimi grzechami w samotności.
(23b) *He decided to contemplate his sins in loneliness.
(24) When your solitude turns to loneliness, call me.
Gdy samotność zacznie ci doskwierać, zadzwoń.

Nie masz uprawnień do komentowania

JezykiObce.pl

Wszystko do nauki języków

Informacja

Komunikat dla użytkowników:

Od dnia 7.01.2019 zaprzestaliśmy codziennego wysyłania listy słówek.

Gramatyka - treści losowe

Zaloguj się lub zarejestruj aby skorzystać ze wszystkich funkcji portalu.

Loading ...