SZYK WYRAZÓW W ZDANIU

Język angielski jest językiem pozycyjnym. Oznacza to, że uporządkowanie składniowe (kolejność wyrazów w zdaniu) odgrywa w nim niezwykle istotną rolę - szczególnie ze względu na bardzo ograniczoną odmianę wyrazów (np. brak końcówek przypadkowych). Zdarza się, że jedynie miejsce wyrazu w zdaniu pozwala nam zrozumieć sens wypowiedzi. W przykładach (1a-b) dwie identyczne formy wyrazowe "'dress") interpretujemy jako różne części mowy - pierwsza jest czasownikiem, druga - rzeczownikiem. Tylko nasza znajomość szyku angielskiego pozwala stwierdzić, że czasownik posiłkowy "will" poprzedza zazwyczaj czasownik właściwy, a następuje po rzeczowniku będącym podmiotem zdania. W ten sposób z łatwością identyfikujemy dwa odmienne użycia słowa "dress "

(1a) My great-grandmother will dress herself.
Moja prababka ubierze się.
(1b) My great-grandmother\'s dress will be nice.
Sukienka mojej prababki będzie ładna.

Różnice znaczeniowe między identycznymi z pozoru wyrazami nie muszą wiązać się z podziałem na części mowy. W przypadku rzeczowników mogą one np. dotyczyć funkcji w zdaniu. W języku polskim o funkcji rzeczownika świadczy końcówka przypadkowa (np. końcówka biernika: 'policjant' + '-a', czy mianownika: 'policjant' + '-o'), natomiast w języku angielskim kluczowy jest szyk wyrazów. Ilustrują to poniższe przykłady:

(2a) Your great-grandmother killed a policeman.
Twoja prababka zabiła policjanta.
(2a) A policeman killed your great-grandmother.
Policjant zabił twoją prababkę.

O tym, kto jest sprawcą (wykonawcą czynności), informuje nas w zdaniach (2a-b) jedynie fakt składniowy: podmiot umieszczany jest w języku angielskim z reguły przed orzeczeniem. Zdanie polskie 'twoją prababkę zabił policjant' (zrozumiałe ze względu na końcówki fleksyjne) bez zmiany szyku jest nieprzetłumaczalne na angielski (chyba że przetłumaczymy je w stronie biernej: "your great-grandmother was killed by a policeman" 'twoja prababka została zabita przez policjanta').

Polacy uczący się języka angielskiego powinni zwrócić szczególną uwagę na następujące cechy szyku wyrazów w zdaniach oznajmujących tego języka (jest to jedynie zarys, od reguł tu podanych można niewątpliwie znaleźć wyjątki):

- podmiot (określenie wykonawcy czynności) poprzedza orzeczenie (określenie czynności) a dopełnienie (określenie przedmiotu, obiektu czynności) występuje po orzeczeniu, np. "John read the book\", a nie *\"the book read John" (w języku polskim zdanie 'książkę czytał Jan' jest poprawne)

- dopełnienie nie może być oddzielone od orzeczenia okolicznikiem (określeniem okoliczności czynności), np. "Adam saw the President of Mongolia yesterday\", a nie *\"Adam saw yesterday the President of Mongolia" (por. poprawne polskie zdanie 'Adam zobaczył wczoraj prezydenta Mongolii')

- poza czasami teraźniejszym prostym i przeszłym prostym (por. CZAS TERAŹNIEJSZY PROSTY i CZAS PRZESZŁY PROSTY) orzeczenie składa się z przynajmniej jednego czasownika posiłkowego i czasownika właściwego - występujących w takiej właśnie kolejności, np. "I will have done it" 'zrobię to/skończę to robić', a nie *\"I have done will it\"

- zaimki dzierżawcze (np. "my" 'mój', "your" 'twój'), przedimki (nieokreślone "a\", "an" i określony "the"), liczebniki "'one" 'jeden', "two" 'dwa' itd.) i przymiotniki (np. "stupid" 'głupi', "nice" 'miły') najczęściej występują przed rzeczownikami (w podanej tu kolejności), np. "my twenty-five stupid brothers\", a nie *\"twenty-five brothers my stupid" (fraza 'dwudziestu pięciu braci moich głupich' może być zaakceptowana w języku polskim).

Należy jeszcze raz podkreślić, że powyższe uwagi dotyczą tylko typowego szyku w zdaniach oznajmujących, a nie np. pytań.

Nie masz uprawnień do komentowania

JezykiObce.pl

Wszystko do nauki języków

Informacja

Komunikat dla użytkowników:

Od dnia 7.01.2019 zaprzestaliśmy codziennego wysyłania listy słówek.

Gramatyka - treści losowe

Zaloguj się lub zarejestruj aby skorzystać ze wszystkich funkcji portalu.

Główna Gramatyka Zagadnienia gramatyczne SZYK WYRAZÓW W ZDANIU
Loading ...