LICZEBNIKI TRADYCYJNE


Poza liczebnikami uwzględnionymi w haśle LICZEBNIKI – LISTA (opartymi na używanym powszechnie systemie dziesiętnym) w języku angielskim spotykane są czasem także liczebniki tradycyjne. Odpowiadają one następującym wartościom liczbowym:



a/one dozen

12

a/one score

20

a/one gross

144



Liczebnika “dozen” ‘tuzin’, podobnie jak jego polskiego odpowiednika, używa się w stosunkowo niewielu kontekstach (np. przy liczeniu jaj). Ze składniowego punktu widzenia przypomina on inne liczebniki i najczęściej poprzedza liczony rzeczownik:



(1) Thanks to the money you gave us we could afford to buy a dozen eggs.

Dzięki pieniądzom, które nam daliście, mogliśmy pozwolić sobie na kupienie tuzina jaj.



Wyraz “dozen” nie zmienia swojej formy w liczbie mnogiej w konstrukcjach takich jak “two dozen” ‘dwa tuziny’, “three dozen” ‘trzy tuziny’ itd:



(2a) I wish I could buy two dozen eggs.

Chciałbym móc kupić dwa tuziny jaj.

(2b) *I wish I could buy two dozens eggs.



Końcówka “-s” jest dodawana do słowa “dozen” w liczbie mnogiej wtedy, kiedy nie występuje po nim rzeczownik.



(3) Lieutenant Kowalski thinks that we should group them in dozens.

Porucznik Kowalski uważa, że powinniśmy pogrupować ich w tuziny.



Końcówka “-s” występuje również w konstrukcji “dozens of” znaczącej ‘bardzo wiele’:



(4) I know dozens of people that starve themselves to lose weight.

Znam wielu ludzi, którzy głodzą się, aby stracić na wadze.



W odniesieniu do grup składających się z sześciu elementów stosuje się czasem określenia “a half dozen” lub “half a dozen”.



(5) I still haven’t paid for the half a dozen eggs I bought from you yesterday.

Wciąż nie zapłaciłam za pół tuzina jajek, które kupiłam od Ciebie wczoraj.



Z kolei określenie “a baker’s dozen” (dosł. ‘tuzin piekarza’) odpowiada zbiorom trzynastoelementowym (wychodzi jednak powoli z użycia).



Wyraz “dozen” występuje też w następujących zwrotach:



one’s daily dozen

ćwiczenia fizyczne wykonywane codziennie dla zdrowia

a dime a dozen

bezwartościowy, pospolity

nineteen to the dozen

bardzo szybko i bezustannie’ (w szczególności o mówieniu)

(it’s) six of one and half a dozen of the other

między jednym a drugim nie ma żadnej różnicy



Słowem “gross” określa się w języku angielskim tuzin tuzinów (czyli liczbę 144). Kiedy liczebnik ten poprzedzony jest innym liczebnikiem (np. w konstrukcji “two gross”), nie dodajemy do niego końcówki liczby mnogiej “-s” (podobnie jak w przypadku wyrazu “dozen”). Konieczne jest natomiast użycie przyimka “of”:



(6) My partner has ordered two gross of fountain-pens for our office. (przestarzałe)

Mój wspólnik zamówił dwieście osiemdziesiąt osiem wiecznych piór do naszego biura.

(7) Eggs are not packed in grosses. (przestarzałe)

Jajek nie pakuje się po sto czterdzieści cztery sztuki.



Należy pamiętać, że słowo “gross” w znaczeniu liczebnikowym używane jest we współczesnym języku angielskim bardzo rzadko. Wyraz ten występuje o wiele częściej jako przymiotnik znaczący ‘grubiański, rażący, opasły, monstrualnie gruby’. Częste jest również użycie związane z finansami – “gross” odpowiada polskiemu określeniu ‘brutto’ i jest przeciwieństwem słowa “net” ‘netto’.



Kolejnym liczebnikiem tradycyjnym jest w języku angielskim słowo “score”, które odnosi się do zbiorów dwudziestoelementowych.



(8) These fortifications were all built by Lieutenant Kowalski and a score of very young privates.

Wszystkie te fortyfikacje były wybudowane przez porucznika Kowalskiego i dwudziestkę bardzo młodych szeregowców.



Mamy tu niewątpliwie do czynienia z marginalnym użyciem tego wyrazu (“score” to we współczesnym angielskim przede wszystkim rzeczownik znaczący ‘wynik, rezultat’, a także czasownik odpowiadający polskim wyrażeniom ‘strzelić bramkę’, ‘zdobyć punkty’).



Podobnie jak w wypadku “dozen” do słowa “score” nie dodajemy końcówki liczby mnogiej, kiedy poprzedza je inny liczebnik (np. “two score” ‘czterdzieści’, “three score” ‘sześćdziesiąt’).



(9) We haven’t been to Poland for two score years. (przestarzałe)

Nie byliśmy w Polsce od czterdziestu lat.



Końcówka “-s” pojawia się natomiast w konstrukcji “scores of” znaczącej ‘mnóstwo, bardzo dużo’.



(10) When my great-grandfather went to that factory he saw scores of strikers sitting cross-legged on the floor.

Kiedy mój pradziadek poszedł do tej fabryki, zobaczył mnóstwo strajkujących siedzących ze skrzyżowanymi nogami na podłodze.



Zbliżone znaczenie ma wyrażenie “by the score” ‘często, na masową skalę, w dużych ilościach’:



(11) Our cattle are starving by the score.

Nasze bydło rogate głoduje w olbrzymich ilościach.



Warto pamiętać, że liczebniki opisane w tym haśle odbierane są zazwyczaj jako nieco archaiczne i wychodzą powoli z użycia. Ich zbyt częste używanie może wydawać się dziwne lub wręcz komiczne.

Nie masz uprawnień do komentowania

JezykiObce.pl

Wszystko do nauki języków

Informacja

Komunikat dla użytkowników:

Od dnia 7.01.2019 zaprzestaliśmy codziennego wysyłania listy słówek.

Gramatyka - treści losowe

Zaloguj się lub zarejestruj aby skorzystać ze wszystkich funkcji portalu.

Główna Gramatyka Liczebniki LICZEBNIKI TRADYCYJNE
Loading ...